Khi gặp khó khăn, nhiều người tìm đến bạn bè để vay tiền bởi họ không tính lãi và sẵn sàng giúp đỡ, nhưng đây là giải pháp tiềm ẩn nhiều “cạm bẫy”.

Nghiên cứu của chuyên gia tài chính Ashley Angelu (Mỹ) và nhóm cộng sự nhận ra điểm khó chịu đầu tiên là một số người bạn tự cho mình có quyền phán xét người vay về việc tiêu tiền vào việc gì, nhất là trong trường hợp họ cho rằng việc chi tiêu đó phù phiếm hoặc không cần thiết.

Để thực hiện nghiên cứu, Ashley Angelu đã đề nghị gần 500 người tham gia tưởng tượng rằng họ đưa cho một người bạn 60 USD dưới hai hình thức: một khoản vay hoặc một món quà. Sau đó, người bạn tiêu tiền vào mua sắm hoặc trò chơi điện tử.

Khi tiền được trao đi dưới dạng món quà, mọi người sẽ không không phán xét người bạn, bất kể số tiền đó được sử dụng cho mục đích gì. Tuy nhiên, nếu số tiền đó đến dưới dạng một khoản vay, mọi người sẽ tức giận hơn với bạn của họ vì đã tiêu tiền không phù hợp.

Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy, kết quả này xuất phát từ cảm giác rằng họ có quyền được giám sát đối với số tiền đã cho vay. Với tư cách là người cho vay, mọi người cảm thấy họ nên có một số quyền kiểm soát đối với cách con nợ tiêu tiền.

Nghiên cứu cũng chỉ ra, ngay cả khi con nợ đã trả hết tiền, các phán xét vẫn được giữ nguyên. Nói cách khác, ngay cả khi đã được trả lại số tiền đã cho vay, mọi người vẫn cho mình quyền phán xét, bày tỏ cảm xúc tức giận, khi thấy cách chi tiêu của người kia không phù hợp. Quyền giám sát được cho là vẫn tồn tại ngay cả sau khi giao dịch cho vay đã khép lại. Trong khi đó, người đi vay luôn cho rằng chủ nợ không có quyền giám sát cách họ chi tiêu.

Theo phó giáo sư, tiến sĩ Janina Steinmetz của Trường kinh doanh Bayes (Bayes Business School) ở London, ngoài lý do trên, có một số điều khác khiến bạn nên cân nhắc trước khi vay tiền bạn bè hoặc cho bạn bè vay tiền.

Thiếu sự rõ ràng

Trong hầu hết các trường hợp, cho vay hoặc vay mượn bạn bè thường không giấy tờ, văn bản mà chỉ nói miệng. Điều này rất dễ gây ra hiểu lầm, là khởi phát của nhiều xích mích giữa hai bên liên quan sau này.

Trong trường hợp người vay hoặc người cho vay thay đổi kế hoạch trả nợ hay lấy lại tiền giữa chừng do các trường hợp khẩn cấp hoặc kế hoạch cá nhân, cả hai phía đều dễ rơi vào phiền toái.

Mối quan hệ có thể trở nên căng thẳng

Một rủi ro lớn khác mà bạn gặp phải khi vay tiền bạn bè hoặc cho vay tiền là mối quan hệ của bạn với người đó có thể gặp rắc rối. Thậm chí, một số mối quan hệ có liên quan tới hai người cũng bị ảnh hưởng, bạn bị đánh giá, bị soi mói. Chẳng hạn bạn không trả nợ hoặc trả nợ chậm đều có thể gây ra rạn nứt.